ಗಂಗಾ ನದಿಯನ್ನು ಭಾರತೀಯ ಪುರಾಣಗಳು ಆಕಾಶದಿಂದ ಭೂಮಿಗೆ ಇಳಿದ ದಿವ್ಯ ನದಿ ಎಂದು ವರ್ಣಿಸುತ್ತವೆ. ಮಹಾಭಾರತ, ರಾಮಾಯಣ, ಮತ್ತು ವಿದೇಶಿ ಗ್ರಂಥಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಗಂಗೆಯನ್ನು ಪವಿತ್ರತೆ ಮತ್ತು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಶುದ್ಧೀಕರಣದ ಪ್ರತಿರೂಪ ಎಂದು ವರ್ಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಭಗೀರಥನ ತಪಸ್ಸಿಗೆ ಒಲಿದ ಗಂಗೆಯು ದೇವಲೋಕದಿಂದ ಭೂಮಿಗೆ ಇಳಿದು ಬಂದ ಭಾಗೀರಥಿ. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ, ಪುರಾಣಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಗಂಗಾ ನದಿ ಪರಮಾತ್ಮನ ಕಮಲಪಾದದಿಂದ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾಗಿ, ಮೃಗಶಿರಾ ನಕ್ಷತ್ರದ ಅವತಾರವಾಗಿ ಭೂಮಿಗೆ ಒಲಿದು ಬಂದಿದ್ದಾಳೆ.
ಆದರೆ, ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕತೆ ಪ್ರಕಾರ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೇ, ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಅಧ್ಯಯನಗಳು ಕೂಡ ಗಂಗೆಯ ಅದ್ಭುತ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ದೃಢಪಡಿಸುತ್ತವೆ. ಪುರಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಗಂಗಾ ನದಿ ಪಾಪ ಹರಣದ ಪ್ರತೀಕ ಎಂದು ಹೇಳಿದರೆ, ವಿಜ್ಞಾನವು ಗಂಗೆಯ ಶುದ್ಧೀಕರಿಸುವ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯೋಫೇಜ್‌ಗಳ ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆಯ ಮೂಲಕ ವಿವರಿಸುತ್ತಿದೆ.
ಗಂಗಾ ನದಿ ತನ್ನ ಅನನ್ಯ ಗುಣಗಳು, ಪರಿಸರ ವೈವಿಧ್ಯತೆ ಮತ್ತು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಮಹತ್ವದಿಂದ ವೈಜ್ಞಾನಿಕವಾಗಿ ಬಹು ಮುಖ್ಯವಾಗಿದೆ. ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಗಂಗಾ ನದಿಯ ಕೆಲವು ಪ್ರಮುಖ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಿದ್ದಾರೆ:
- ಸ್ವಯಂ ಶುದ್ಧೀಕರಣ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ
ಗಂಗಾ ನದಿಗೆ ಸ್ವಯಂ ಶುದ್ಧೀಕರಣ ಗುಣಗಳು ಇವೆ, ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯೋಫೇಜ್‌ಗಳು (ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯಾಗಳನ್ನು ನಾಶ ಮಾಡುವ ವೈರಸ್‌ಗಳು). NEERI (National Environmental Engineering Research Institute) ನಡೆಸಿದ ಅಧ್ಯಯನಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಈ ನದಿ ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯಾ ಸೋಂಕುಗಳಿಂದ ಹೆಚ್ಚು ಕಾಲ ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿರುತ್ತದೆ.
ಅಧಿಕ ಆಮ್ಲಜನಕ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ
ಗಂಗಾ ನದಿಯ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಉತ್ಕೃಷ್ಟ ಪ್ರಮಾಣದ ಕರಗಿದ ಆಮ್ಲಜನಕವಿದೆ. ಅದು ನಿಂತ ನೀರಿನಲ್ಲಿಯೂ ಹೆಚ್ಚು ದಿನಗಳವರೆಗೆ ಉಳಿಯುತ್ತದೆ. ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಇದಕ್ಕೆ ವಿಶಿಷ್ಟ ಸೂಕ್ಷ್ಮಜೀವಿಗಳ ಇರುವಿಕೆ ಮತ್ತು ಆಮ್ಲಜನಕವನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುವ ಕೆಸರು ಮಣ್ಣಿನ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು ಕಾರಣವೆಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.
3. ಔಷಧೀಯ ಗುಣಗಳಿರುವ ಸೂಕ್ಷ್ಮಾಣುಜೀವಿಗಳು
ಗಂಗಾ ನದಿಯ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಸೂಕ್ಷಾಣು ನಿರೋಧಕ ಗುಣಗಳಿವೆ ಎಂದು ಸಂಶೋಧನೆಯಿಂದ ತಿಳಿದುಬಂದಿದೆ. ಈ ಗುಣದಿಂದ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ರೋಗಕಾರಕ ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯಾದ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ತೊಂದರೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ ಹಿಮಾಲಯದ ಹೊಳೆಗಳು ಮತ್ತು ಕಾಡುಗಳಿಂದ ನದಿ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಬೆರೆಯುವ ಔಷಧೀಯ ಗಿಡಮೂಲಿಕೆಗಳು ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ.
4. ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯಾ ವಿರೋಧಿ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಮೆಕ್ಕಲು ಮಣ್ಣು
ಗಂಗಾ ನದಿಯ ಮೆಕ್ಕಲು ಮಣ್ಣಿನಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದ ವಿಕಿರಣಶೀಲ ಅಂಶಗಳು, ಭಾರವಾದ ಖನಿಜಗಳು ಮತ್ತು ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯಾದ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ತಡೆಯುವ ವಿಶಿಷ್ಟ ಜೇಡಿಮಣ್ಣಿನ ಕಣಗಳಿವೆ. ರೂರ್ಕಿಯ ಭಾರತೀಯ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಸಂಸ್ಥೆ (ಐಐಟಿ) ನಡೆಸಿದ ಅಧ್ಯಯನವು ಗಂಗಾ ನದಿಯಲ್ಲಿನ ಮೆಕ್ಕಲು ಮಣ್ಣು ಕೆಲವೇ ಗಂಟೆಗಳಲ್ಲಿ 99% ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯಾಗಳನ್ನು ಕೊಲ್ಲುತ್ತವೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚಿದೆ.
5. ಜೀವವೈವಿಧ್ಯದ ತೊಟ್ಟಿಲು
ಗಂಗಾ ನದಿಯು ಡಾಲ್ಫಿನ್, ಘರಿಯಲ್ ಮೊಸಳೆ ಮತ್ತು ವಿವಿಧ ಮೀನು ಪ್ರಭೇದಗಳಂತಹ ಹಲವಾರು ಅಳಿವಿನಂಚಿನಲ್ಲಿರುವ ಜೀವಿಗಳಿಗೆ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ. ನದಿಯ ನೈಸರ್ಗಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಶ್ರೀಮಂತ ಜಲಚರ ಜೀವವೈವಿಧ್ಯತೆಯನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಕಂಡುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ.
6. ಹವಾಮಾನ ಬದಲಾವಣೆಯ ಪರಿಣಾಮ
ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಹಿಮಾಲಯದಲ್ಲಿ ಹಿಮನದಿ ಕರಗುವುದರಿಂದ ಗಂಗಾ ನದಿಯ ಹರಿವಿನ ಮೇಲೆ ಉಂಟಾಗುವ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಮಳೆಯ ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿನ ಬದಲಾವಣೆಗಳು ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ತಾಪಮಾನವು ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ನದಿಯ ನೀರಿನ ಲಭ್ಯತೆಯ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಬಹುದು.
7. ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಮತ್ತು ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಮಹತ್ವ
ತನ್ನ ಧಾರ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯ ಜೊತೆಗೆ, ಗಂಗಾ ತನ್ನ ಸ್ವಯಂ-ಶುದ್ಧೀಕರಣ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು ಮತ್ತು ವಿಶಿಷ್ಟ ಸೂಕ್ಷ್ಮಜೀವಿಗಾಗಿ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಸಂಶೋಧನೆಯ ಪ್ರಮುಖ ವಿಷಯವಾಗಿದೆ. ನಮಾಮಿ ಗಂಗೆ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಸೇರಿದಂತೆ ವಿವಿಧ ಯೋಜನೆಗಳು ಅದರ ನೀರಿನ ಗುಣಮಟ್ಟ ಮತ್ತು ಜೀವವೈವಿಧ್ಯತೆಯನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡುವ ಮತ್ತು ಸಂರಕ್ಷಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ.
ತನ್ನ ಸ್ವಯಂ ಶುದ್ಧೀಕರಣ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ, ಪರಿಸರ ವೈವಿಧ್ಯತೆ, ಮತ್ತು ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಮಹತ್ವದಿಂದಾಗಿ ಗಂಗೆಯು ಪಾವನ ಗಂಗೆಯೇ ಆಗಿದೆ. ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ನದಿಯ ಪ್ರಾಕೃತಿಕ ಗುಣವನ್ನು ಉಳಿಸಲು ಹಾಗೂ ಮಾಲಿನ್ಯ ಮತ್ತು ಹವಾಮಾನ ಬದಲಾವಣೆ ಮುಂತಾದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಲು ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.